Euskararen 'gramatika bizia'

Milioika hitz, esaldi eta esa-moldez osaturiko datu base berria kontsulta daiteke Interneten joan den azaroaren 22az geroztik, euskaraz idaztean sortu ohi diren zalantzak gaur egungo idazlerik nabarmenenen laguntzaz argitu ahal izateko. Euskal Herriko Unibertsitatearen (www.ehu.es/euskara-orria) eta Euskararen Donostiako Patronatuaren (www.euskaraz.net) webguneetan eskegita dagoen Ereduzko prosa gaur izeneko proiektu honetarako, euskaraz idatzitako 87 liburu arakatu dira zalantzazko hitz, esaldi eta esa-moldeen erabilera literarioak internauta guztien esku uzteko.

"Aspaldiko ideia zen, eta aspaldiko premia ere bai", azaldu du proiektua zuzendu duen Ibon Sarasola idazle eta euskaltzainak. "Behar-beharrezkoa zen, ongi idazten dutenek nola idazten duten erakustea, tradiziotik zer hartu duten eta zer baztertu duten jakiteko", gaineratu du.

Horretarako, egungo euskal idazlerik onenen 87 liburu aukeratu eta Interneten jarri dituzte testu hauetan erabiltzen diren hitz eta esapideez zalantzak dituen edonork kontsulta ahal ditzan. Tresna berri honek eskaintzen dituen abantailetako bat, zalantzazko hitz eta esaldiak beren testuinguru literarioetan ikusteko aukera da.

Bestalde, programa berri honek informazioa ematen du, baina ez araurik, ez baitu aztertzen erabilera zuzena edo okerra den, azken erabakia erabiltzailearen esku utziz. Sarasolaren ustetan, Ereduzko prosa gaur tresna "indartsu eta baliagarria" izan daiteke beste hainbat helburutarako.

Liburuen hautaketa

Proiektuaren corpusa osatzeko erabili diren liburuen aukeraketa "sudurrarekin" egin duela dio Sarasolak " irakurriz, irakurriz eta irakurriz". Orohar, esapidearen oreka egokia mantentzen duten liburuak izan ditu kontuan euskaltzainak, elementuak nola antolatu diren eta ekarpen bakoitzak aberastasun linguistikoaren aldetik interesik duen ala ez gogoan hartuz. "Argota erabiltzen duten idazleak edo hitzak asmatzen dituztenak ere bildu ditugu, garrantzi handikotzat jo baititugu haien ekarpenak, ongi asmatuak eta ongi erabiliak dauden kontsideratu gabe", zehaztu du.

Erabiltzaileek senez jokatzen dutela pentsatuz landu du Ibon Sarasolak datu base berri hau, aukeratzeko gaitasuna idazleen eta kontsulta egiten dutenen esku utziz. "Proiektu honen bidez, hizkuntzaren inguruan gertatu diren berritasunak erakutsi nahi izan ditugu, beste hizkuntzetan egiten den bezalaxe, guztietan asmatzen baitira hitz berriak, nahiz eta horietako asko bidean gelditzen diren", esan du.

Nolanahi ere, Ereduzko prosa gaur izeneko ekimen hau ez dago itxita, interesgarriak izan litezkeen liburu asko bidean gelditu baitira. Oraingo datu basea aberastu eta proiektuaren gaurkotasunari eusteko, udaberrirako, 140 liburutako hitz, esaldi eta esamoldeak biltzea espero du Sarasolak.