Hernaniko Festa eta aitzindarien gomuta

Hernaniko Musika Eskola Publikoak Txalaparta Festaren 20. edizioa ospatuko du ostegunetik larunbatera bitartean. Hauxe da musika-tresna bitxi hau oinarritzat hartuta geure artean antolatzen den ospakizunik handiena, eta aurreko urteetan bezalaxe, lehengo eta oraingo txalapartarien lanak entzun ahal izango dira Biteri kultur etxeko emanaldietan eta Ezkiaga pasealekuan, larunbat iluntzean egingo den jaialdi nagusian.

Txalapartak ez du parekorik inguruko herrialde eta kulturetako musika-tresna tradizionaletan. Duela 50 urte, Zuaznabar eta Goikoetxea anaiak ziren, Lasarte eta Donostia aldean, Euskal Herrian zeuden txalapartari bakarrak. Hauek esanda dakigu, aurreko belaunaldietan txalaparta auzolanetarako eta gizarte giroko ekitaldietarako erabiltzen zela nagusiki.

Ekitaldi horietako batean ezagutu zuen txalaparta Joxean Artzek, zortzi urteko mutikoa zelarik. "Herriko festak ziren eta bat-batean, bi baserritar ohol batzuk jotzen hasi ziren; oso gutxitan sentitu dut orduan sentitu nuen zirrara", gogoratu du.

Ia 20 urte geroago, Basterretxearen Pelotari filmean entzun zuen berriro tresna zaharraren oihartzuna. "Handik gutxira, Zuaznabartarrak ezagutu eta txalapartan ikasteari ekin genion anaiak eta biok", azaldu du. Hiru hamarkada luze egin zituzten elkarrekin, harik eta, duela lau urte, anaia Jesus hil zen arte.

Ordurako, hasi berria zuten Elkar argitaletxeak enkargatutako txalapartari buruzko disko-liburua, baina zaleek bi urte itxaron beharko dute oraindik esku artean erabili ahal izateko.

Asko da Artzek liburu honetan kontatzeko daukana, baina bitxiena, dudarik gabe, tresnaren jatorriari buruzko tesia da: "Txalaparta, historiaurreko haitzuloetan, irrintzian eta dantza batzuetan irudikatzen den zaldi mitikoaren lauhazka besterik ez da".